Een toekomstbestendig, zelfstandig Burgerweeshuis met behoud van eigen identiteit: een Q&A met vragen en antwoorden

Het Deventer poppodium Burgerweeshuis (BWH) moet op een nieuwe locatie gehuisvest worden. Al een aantal jaren wordt hierover gesproken, gedebatteerd, en zijn er verschillende mogelijkheden voor geschikte huisvesting onderzocht. Het is een complex onderwerp, dat door de gehele PvdA-fractie vanzelfsprekend met zorg is behandeld. De PvdA-fractie wil de discussie, het besluit en haar standpunt toelichten. Hieronder volgt ook een overzicht van veelgehoorde vragen en antwoorden.

Op de huidige plek aan de Bagijnenstraat is het voor het BWH niet langer mogelijk om haar optredens en feesten te organiseren, de locatie is te klein geworden, heeft verouderde techniek en podia en er is te veel geluidsoverlast voor de directe woonomgeving door het verouderde pand. Daarom keken zowel BWH als gemeente in de afgelopen jaren naar andere plekken.

Vanaf 2020 is stapsgewijs onderzoek gedaan naar de optie van huisvesting van het BWH op het Haveneiland (Sint Olafstraat) onder de naam Burgerhaven. Die optie is in de afgelopen twee jaar onderzocht op wenselijkheid, haalbaarheid en risico’s. Gaandeweg is, door de risico’s die in beeld kwamen, vanaf najaar 2022 ook weer naar een andere locatie gekeken, namelijk vestiging in leegstaande gebouwdelen in en naast de schouwburg aan de Keizerstraat, ook hier vanuit de inzet op een zelfstandig BWH met eigen identiteit. In februari 2023 is het plan voor deze alternatieve locatie aan de Keizerstraat in de gemeenteraad besproken en besloten om deze optie verder uit te werken, naast het plan Burgerhaven.

De gemeenteraad heeft op woensdag 20 december jl. over de huisvesting van het Burgerweeshuis een belangrijk richtinggevend besluit genomen: de verder te onderzoeken en uit te werken variant is die aan de Keizerstraat, ook wel betiteld als ‘Samen onder 1 dak’. Hierbij bleef de gemeenteraad sterk verdeeld na een aantal weken vol stevige debatten.

De raad steunde het collegevoorstel met 21 voor en 18 stemmen tegen. De komende tijd wordt de variant voor de locatie aan de Keizerstraat dus verder onderzocht en uitgewerkt. Afhankelijk van wat daaruit komt zal de raad dan weer een besluit moeten nemen om het plan naar de volgende projectfase te brengen.

De PvdA-fractie stemde verdeeld, met 3 stemmen voor het en 2 tegen het voorstel. Beide opties passen binnen het verkiezingsprogramma. Dat betekent dat beide locaties (zowel Haveneiland als Keizerstraat) passen bij het standpunt dat de PvdA wil investeren in een nieuwe, passende en perspectief biedende locatie voor het Burgerweeshuis. Een poppodium hoort bij een gemeente van 100.000 inwoners, waarin we verschillende generaties via muziek willen vermaken en verbinden. Voor beide locaties geldt volgens de fractie dat ze kansen bieden om dit te realiseren, alleen is er binnen de fractie verschil in hoe de risico’s voor kosten, exploitatie, gebruik en realisatie gewogen worden. De fractie nam daarom een verdeeld standpunt in, waarbij een deel voor het collegevoorstel (verder uitwerken van het plan Keizerstraat) stemde en een deel tegen.

Lees hier meer over de plannen: weblinks naar de gemeentelijke stukken

• Raadsstukken en informatie mbt de locatie Keizerstraat: klik hier
• Raadsstukken en informatie mbt. de locatie Burgerhaven: klik hier
• Technische vragen en antwoorden raadsfracties:
  – GL klik hier en klik hier
  – GB klik hier
  – VVD klik hier
  – CU klik hier
  – CDA klik hier
  – D66 klik hier en klik hier
  – Aanvullende antwoorden nav reactie BWH klik hier

Veelgehoorde vragen en onze antwoorden:

1- Wat heeft de PvdA Deventer in haar laatste verkiezingsprogramma (maart 2022) opgenomen over het Burgerweeshuis en andere podiumkunsten?

Er zijn twee passages in ons laatste verkiezingsprogramma voor de verkiezingen van maart 2022 die hierbij van belang zijn:

• “We investeren in een nieuwe passende en perspectief biedende locatie voor het Burgerweeshuis, omdat een poppodium hoort bij een gemeente van 100.000 inwoners, waarin we verschillende generaties via muziek willen vermaken en verbinden.”
• “We dragen zorg voor een toekomstbestendige organisatie en faciliteit voor de schouwburg en het filmtheater als belangrijke culturele functies voor alle inwoners.”

2- Waarom moet het Burgerweeshuis weg aan de Bagijnenstraat, kan het daar niet gewoon blijven zitten?

Het BWH zit op een prachtige plek midden in de binnenstad maar het pand, de techniek ende zaalconstructie zijn sterk verouderd. De omgeving ondervindt geluidsoverlast, en ondertussen overschrijdt dit dusdanig de normen dat een langer verblijf op deze locatie onmogelijk is geworden. r is in de afgelopen jaren eerst gekeken naar verbouwing op deze locatie maar uiteindelijk is men vanaf 2018 op zoek gegaan naar een nieuwe locatie,

3- Er is onderzoek gedaan naar huisvesting op het Haveneiland, waarom wordt dat nu beëindigd en wordt er gekeken naar huisvesting in de Keizerstraat?

Er is in de afgelopen tijd inderdaad serieus onderzoek gedaan naar huisvesting van BWH op het Haveneiland. Ook de PvdA-fractie wilde deze locatie graag gerealiseerd zien worden. Maar we gaven in februari 2023 al aan dat verschillende risico’s nog nader onderzocht moesten worden en dat daarmee dus de kans bestond dat het Haveneiland onverhoopt geen haalbare optie zou blijken. Het was daarom goed om alvast een extra optie te onderzoeken. De fractie stemde daarom in met het nader onderzoeken van de optie Keizerstraat. Dit plan is nu verder gebracht en blijkt toch haalbaarder en kansrijker dan oorspronkelijk gedacht, terwijl verschillende risico’s voor de variant Haveneiland beter uitgewerkt zijn, en dit grote risico’s blijken te zijn. Dat maakt het voor een deel van de fractie noodzakelijk om de nieuwe variant Keizerstraat nu verder uit te werken als meest realistische voorkeursvariant.

4- De PvdA-fractie was toch voor de huisvesting op Haveneiland?

Wij hebben in februari 2023 aangegeven dat we voorkeur hebben voor de locatie Haveneiland, een mooi en veelbelovend plan. Maar we gaven tegelijkertijd aan dat we ook een alternatief wilden wanneer dit plan toch risicovoller en daarmee minder of niet haalbaar zou blijken. Omdat er bij de locatie Haveneiland toch risico’s naar voren kwamen die onderzoek naar een ander plan wenselijk maakten, hebben we ook daar steun aan verleend.

5- Waarom heeft de PvdA-fractie verdeeld gestemd over dit voorstel?

Drie raadsleden hebben gestemd voor het ingaan van de volgende fase voor het plan aan de Keizerstraat en twee raadsleden hebben daartegen gestemd. De fractie heeft dat in goed onderling overleg gedaan. Beide standpunten passen bij de passage in ons verkiezingsprogramma, onderling verschillen de beoordeling van risico’s en kansen voor de beide locaties. De gehele fractie is het erover eens dat er flink geïnvesteerd dient te worden in toekomstbestendige huisvesting voor het BWH. Over ode wijze waarop dit het beste invulling kan krijgen, denken we verschillend. Dat hebben de fractieleden na goed en zorgvuldig overleg van elkaar geaccepteerd.

6- Het Burgerweeshuis en haar vrijwilligers willen dit toch niet, die willen naar het haveneiland? Waarom dan kiezen voor dit plan?

Het BWH heeft zich fors verzet tegen de variant aan de Keizerstraat. Zij willen naar het Havenkwartier. En hebben hier ook veel tijd en energie in gestoken om goed onderbouwde plannen te maken. Maar daar worden reële forse risico’s ingeschat die realisatie of een gezonde toekomstbestendige exploitatie in de weg kunnen staan. Dat maakt dat een deel van de fractie en de raad het echt noodzakelijk vindt om naar een ander plan te kijken en dat verder uit te werken; we willen immers een zelfstandig en financieel gezond poppodium houden in de komende decennia. Verder uitwerking hiervoor is ook aan de Keizerstraat nodig.  (Zie ook vraag 17 e.v.)

7- Wat zijn de risico’s voor de locatie Havenkwartier? 

Er zijn verschillende risico’s die variëren van klein naar groot en die variëren ook weer in de mate van waarschijnlijkheid dat ze aan de orde komen, m.a.w. het is helaas geen zwart-wit overzicht.

Hieronder een (niet volledig) overzicht:

• De jaarlijkse subsidie voor het Burger op het Havenkwartier stijgt met 300% ten opzichte van de huidige subsidie. Daarvoor is al geld gereserveerd maar helaas blijkt nu dat de stijging nu de reeds gereserveerd gelden met 150.000 euro overschrijdt. Deze structurele overschrijding moet ergens anders binnen de cultuurbegroting gevonden worden, m.a.w. ergens anders moet bezuinigd worden.
• Netcongestie, in Deventer is het jammer genoeg niet anders dan de rest van Nederland want sinds kort zit ook bij ons “het net vol”.  De netbeheerders prioriteren nu bepaalde voorzieningen voor grootverbruikers-aansluitingen en een culturele voorziening zoals deze hoort daar niet bij. Dat betekent dat het tot ver na 2027 kan gaan duren voor er überhaupt stroom voor grootverbruik is op de locatie haveneiland die dat dus nu niet heeft en die het Burger absoluut nodig heeft om te kunnen draaien. Voor de locatie Keizerstraat is dit nu al wel beschikbaar.
• Met de verhuizing naar het Havenkwartier is het voor de exploitatie noodzakelijk om minstens 70% extra bezoekers te trekken.
• De locatie is geen eigendom van de Gemeente, als de aankoopprijs tegenvalt zal de eenmalige uitgave voor de gemeente omhooggaan en daardoor stijgt dan ook de kostprijs dekkende huur voor het Burger wat vervolgens extra drukt op de exploitatie.

8- Wat zijn de risico’s voor de locatie Keizerstraat?

Voor Locatie Keizerstraat gelden natuurlijk ook risico’s en ook hier zit er variatie in van klein naar groot en ook in de mate van waarschijnlijkheid.

• Locatie Keizerstraat zit in de 1e fase, initiatieffase (zie ook antwoord 14 bij “Leidraad”) en gaat nu door naar de 2de fase.

In deze (1e)d fase zijn er nog onduidelijkheden zijn over de verdere invulling van het scenario. Als raad en dus ook als fractie is ons gevraagd te kiezen voor het starten van de volgende fase: waarin het scenario mede door de betrokken organisaties verder vormgegeven wordt en dat betekent dat er nog het nodige uitgewerkt moet worden.

• Het Burgerweeshuis heeft, vooralsnog, aangegeven niet te willen meewerken.

9- Moeten schouwburg en Burgerweeshuis fuseren tot één organisatie?

Nee dat is niet wat nu voorlag of besloten is. De organisaties gaan daar zelf over en dat hoort bij de uitwerking in de volgende fase.

Wel is nu als randvoorwaarde meegegeven dat het Burgerweeshuis zelfstandig en met behoud van identiteit moet kunnen functioneren. Voor beide locaties geldt overigens dat er best wel wat zou gaan veranderen in het aanzien van BWH want het betreft in beide gevallen ‘nieuwbouw’ als je het vergelijkt met de uitstraling nu van hun oude pand en zaal aan de Bagijnenstraat.

10- Moet het Burger met het voorstel voor de locatie Keizerstraat de financiële problemen van de Schouwburg oplossen?

Dat is voor ons niet de insteek. Voorop staat dat er toekomstbestendige huisvesting voor het BWH mogelijk wordt gemaakt, passend binnen hetzelfde programma van eisen. Dat lijkt te kunnen op de Keizerstraat, deels in gebouwdelen die nu bij de schouwburg horen. Dat dit ook mogelijkheden voor de herontwikkeling van de schouwburg biedt is dan een mooie kans omdat we ook hechten aan het voortbestaan van een gezonde schouwburg, zowel financieel als qua programmering voor onze inwoners. Dit biedt in de toekomst de mogelijkheid om zowel schouwburg als een poppodium, grote culturele instellingen, in het centrum te behouden nabij een gebied wat ook ontwikkeld wordt.

11- Hoe wordt ervoor gezorgd dat Het BWH en de schouwburg naast elkaar kunnen programmeren en elkaar hierin niet beperken?

Dat is een voorwaarde binnen het programma van eisen. Er is al geluidsonderzoek gedaan en dat geeft aan dat het mogelijk is daarmee is het technisch mogelijk maar vraagt nog wel nadere uitwerking in een volgende fase. Dat dit kan is wel een belangrijke voorwaarde om goed naast elkaar te kunnen programmeren.

12- Hoeveel gaat het voorstel voor de locatie Keizerstraat kosten en wanneer is het klaar?

De schattingen voor dit moment zijn dat een investering in huisvesting van het BWH aan de Keizerstraat 37,5 miljoen kost, in de combinatie met investeringen die nodig zijn voor de schouwburg. De panden zijn al in gemeentelijk bezit. De verwachting is dat het eind 2027 klaar is.

13- Wat gaat er op termijn gebeuren met het pand aan de Bagijnenstraat?

Er zijn nog geen plannen voor het oude pand dat eigendom is van de gemeente. Daarom is er nog van alles mogelijk en college en raad moeten het hier nog over hebben en besluiten. Voorlopig blijf het Burgerweeshuis hier programmeren. Komend jaar zal in overleg gekeken worden tot hoe lang dit mogelijk is.

14- Heeft Burgerweeshuis nu last van wat er in het verleden is misgegaan bij de bouw van Mimik? 

• Door de huisvesting van filmzalen en kleine theaterzalen in Mimik, staat een deel van het pand aan de keizerstraat leeg. Hier is geen herbestemming voor gevonden en dat heeft natuurlijk effect op vastgoedportefeuille van de gemeente. Daarnaast wordt de subsidie aan Mimik bekostigd uit het cultuurprogramma, daarmee heeft het allemaal wel effect op elkaar. Met het plan “locatie Keizerstraat” worden forse investeringen voorgesteld in de culturele voorzieningen Burgerweeshuis en Schouwburg.
• Na alle problemen rond de Viking/Mimik is er een werkwijze (Leidraad Grote Projecten) afgesproken tussen college en raad. Doel van de Leidraad is (in het kort) om te voorkomen dat er besluiten worden genomen waar geen afwijking meer op mogelijk is als er zich toch onoverkomelijke problemen voordoen, m.a.w. dat je niet in een fuik loopt. In die Leidraad zijn fases in besluitvorming aangebracht om zo goed en stevig in beeld te kunnen brengen wat risico’s zijn en of evt. alternatieven nodig zijn.

15- Kan Mimik de schouwburgfunctie niet overnemen?

De grootste zaal van Schouwburg is vele malen groter dan de grote zaal van Mimik. Deze grote zaal en het grote podium is geschikt voor grote dans en muziekgezelschappen, bijv. Opera, Ballet, orkesten.

Dit culturele podium wil de PvdA behouden voor de stad en dit programma past niet in de zalen van Mimik.

16- Hoe past locatie Keizerstraat bij een stad van 100.000+ inwoners, die een poppodium wil hebben en een sterke jongerencultuur wil ondersteunen? Een poppodium met twee zalen (grote en klein) zoals Burgerweeshuis ook in de plannen van Haveneiland heeft staan, past ook in het pand aan de Keizerstraat.

Het poppodium kan dus de gewenste groei ook organiseren in de Keizerstraat.

17- Voor de locatie Keizerstraat gaat het plan nu de volgende fase in. Wat als blijkt dat dit alsnog geen haalbare optie is?

Daar gaan we op dit moment niet van uit maar 100% zekerheid is er voor geen enkele variant te geven op dit moment. In zo’n situatie komt het weer terug bij de raad, het is voor nu erg lastig om te zeggen hoe het dan op tafel komt maar feit blijft dat we zowel een poppodium als een schouwburg willen voor Deventer. Een deel van de raad zal dan de optie Burgerhaven weer op tafel willen en daarmee verder willen. Een ander deel van de raad wil dan mogelijk andere opties onderzoeken.

18- de locatie in de Keizerstraat is toch niet passend qua ruimte voor wat het BWH nodig heeft?
Hetzelfde programma van eisen is gehanteerd voor de locaties Keizerstraat en Burgerhaven / Havenkwartier. Dat houdt dus ook in dat het qua ruimte en de hoeveelheid publiek moet passen, anders was het op voorhand geen passende variant geweest, ook met het oog op een gezonde exploitatie voor het BWH.

19- Een van de redenen om weg te gaan aan de Bagijnenstraat is de overlast voor de omgeving vanuit de zaal en het cafe van het BWH. Gaat dat niet ook een rol spelen in de Keizerstraat?

Ook dat is een van de randvoorwaarden, de nieuwe zalen moeten zodanig ontworpen en gemaakt worden dat geluidsoverlast voor de omgeving niet aan de orde zal zijn. Dat is technisch mogelijk en daar is ook rekening mee gehouden. Technisch moet dit in de volgende fase verder uitgewerkt worden. Het geluid van publiek op straat vraagt goede afspraken met BWH maar ook om toezicht om te zorgen dat dit niet disproportioneel is. Overigens zou dit risico zich ook kunnen voordoen op het havenkwartier waar in de toekomst naar verwachting ook meer woningen toegevoegd zullen worden, een wens die een groot deel van de raad ook eerder heeft uitgesproken.

20- Hoe kunnen we de volgende fase ingaan aangezien het BWH gezegd heeft niet te willen meewerken?

We verwachten dat na de kerstvakantie alle partijen weer met elkaar in gesprek gaan. Ook het Burgerweeshuis heeft aangegeven half januari naar buiten te komen met hoe ze hiermee omgaan.