Blog: ‘Sterke lokale media versterken de lokale democratie’

Onlangs lag de aanwijzingsaanvraag voor om de omroeplicentie toe te kennen aan een lokale omroep. Nu DRTV zich heeft teruggetrokken van de aanvraag, zal de licentie toegekend worden aan de Stichting Algemene Omroep Deventer (SAOD). Wel blijven de twee instellingen samenwerken. Eén van de voorwaarden waaraan de omroep dient te voldoen volgens de mediawet is dat de aanvrager zich ten doel stelt op lokaal niveaumedia-aanbod te verzorgen dat gericht is op de bevrediging van maatschappelijke behoeften die in de gemeente leven. Maar wat zijn die behoeften dan? De PvdA wil daar graag het gesprek over aangaan, naast en in aanvulling op wat de mediawet voorschrijft. Daarom gaan we in dit artikel in op onze visie op de lokale media.

klik hier voor het raadsvoorstel

Juist in deze tijd van fake news, deepfake, algoritmen, ongecontroleerde informatiestromen vanuit overheden, geruchtenstromen op social media, bubbles en individualisering, kan de lokale omroep een belangrijke rol spelen bij het versterken van de sociale samenhang en bijdragen aan een sterkere participatie van inwoners bij de lokale democratie. Zo kan de lokale media een platform bieden voor inwoners om onderwerpen onder de aandacht te brengen en bewoners te betrekken bij vraagstukken die spelen. De omroep zorgt dan  niet alleen voor voldoende informatie, maar kan ook het gesprek tussen gemeente en burger faciliteren. Denk daarbij aan het registreren van lokale debatten of aan het recente democratiefestival in samenwerking met de bibliotheek.

Als docent maatschappijleer merk ik bijvoorbeeld dat jongeren de behoefte hebben om mee te praten over onderwerpen die hen aangaan, zo merkte ik onlangs weer in de klas na de recente beslissing om de IJssel in de zomermaanden na 12 uur ’s nachts af te sluiten. Lokale media zouden jongeren een platform kunnen bieden om hun stem te laten horen. Door samen te werken met het onderwijs kan de omroep tegelijkertijd een kweekvijver zijn voor jong talent, bijdragen aan burgerschapsvorming en de ontwikkeling van mediawijsheid. En natuurlijk is een lokale omroep uitstekend geschikt als leerwerkbedrijf voor mbo en als stageplek voor hbo studenten.

Natuurlijk wil je ook dat de lokale media ‘de waakhond van de democratie’ zijn. Met mankracht voor analyse, onderzoek en duiding.  Met het toenemend aantal taken dat door  decentralisatie op het bordje van de gemeentes is komen te liggen, is het belang van het organiseren van tegenmacht ook op lokaal niveau in toenemende mate van belang. Niet vanuit wantrouwen geredeneerd, maar om zorg te dragen voor degelijke checks and balances zoals het hoort in een goed functionerende democratische rechtsstaat.

Het Commissariaat voor de Media heeft in recent onderzoek geconstateerd dat de gemeentelijke bijdragen per huishouden vaak onvoldoende zijn voor een financieel gezonde lokale omroep. Hierdoor kan de media onvoldoende haar informerende, agenderende en controlerende taken uitoefenen.Het aandeel lokale media binnen de totale cultuurlasten ligt in gemeenten tussen 100.000 en 150.000 inwoners gemiddeld op 1%. Het aandeel lokale media ligt met 0,4% in Deventer fors lager. De verhouding tussen de groeiende gemeentelijke communicatiekracht en onafhankelijke berichtgeving raakt zoek. De pijler onder de democratie is dus niet stevig genoeg.