In memoriam: Jan Bugter

Deventer verliest een van zijn meest roemrijke zonen

Door Jan Jaap Kolkman en Bep Spa

Op 67-jarige leeftijd is Jan Bugter op donderdag 29 augustus jl. overleden. Een betrokken dynamische Deventenaar en een sociaaldemocraat in hart en nieren. Jan Bugter heeft veel, heel veel voor Deventer en voor de Partij van de Arbeid betekend.

Het begin

Opgegroeid in de Rivierenwijk aan de Oude Bathmenseweg in de jaren zestig en met een grote dosis energie en ondernemingslust ging hij studeren in Amsterdam waar hij jaren heeft gewerkt als opbouwwerker onder andere in de Dapperbuurt.

Zijn grote liefde Sophie heeft hij daar ontmoet en hij heeft haar ook meegenomen naar Deventer toen hij weer terugkeerde naar zijn geboortestad. Deventer was toe aan vernieuwing, aan opbouw en Jan voelde zich uitgedaagd.

Begonnen bij Stichting BOOG als medewerker voor het zogenaamde achterstandengebiedenbeleid, probleemcumulatiegebieden of welke versluierende term je ook maar wilt gebruiken voor wijken met mensen die niet vanzelfsprekend aan de bak komen.

Hij ontwikkelde een goed contactennetwerk en zo ook in Den Haag. Hij wist interesse te wekken voor deze aanpak èn financiering.

Aanpakken dat was het devies en in de lijn van zijn visie betekende dat de mensen aan het werk moesten, hun eigen brood moesten kunnen verdienen, fatsoenlijk moesten kunnen wonen, een goede school in de buurt kortom een sociaaldemocratische manier van kijken naar de samenleving en daar daadwerkelijk wat aan willen doen.

Joop den Uyl was samen met Wibaut zijn grote voorbeeld. Biografieën van deze “groten” werden door Jan met graagte gelezen (en hij citeerde er ook veelvuldig uit).

Nadat Sophie en hij zich eind jaren zeventig weer in Deventer vestigden, ging hij aan de slag als ambtenaar Jeugdbeleid voor de gemeente Deventer. Roerige tijden met diverse jongerenclubs zoals Rebel, Steile Trap en Burgerweeshuis maar ook met veel jongeren die werk en scholing behoefden. De crisis van de jaren tachtig sloeg toe.

Gemeenteraadslid

In 1986 werd Jan lid van de gemeenteraad voor de Partij van de Arbeid, die met 15 van de 33 zetels de gemeenteraad domineerde. De periode ervoor had een links college de stad bestuurd van PvdA, PPR/PSP en CPN.

De samenwerking met links sneefde; de PvdA koos voor een breder college met CDA en VVD. Voor Jan betekende dat een goed profiel van de PvdA belangrijk was, de PvdA moest een belangrijke rol spelen voor allerlei groepen in de samenleving, niet alleen uitkeringsgerechtigden, maar ook de middengroepen. Met het verbinding zoeken van deze groepen wilde Jan Bugter het draagvlak voor goed sociaal gemeentelijk beleid vergroten.

Een opvatting in de traditie van Den Uyl, hoewel sommigen in die tijd wel wat bedenkingen hadden bij het opzoeken van deze nieuwe middengroepen en ondernemers. Dat ging niet zonder slag of stoot. Zowel binnen als buiten de PvdA werden beschuldigingen geuit dat Jan een “neo-liberale” politiek voerde. Tijdens discussieavonden wist Jan uitstekend het waarom van zijn opvattingen voor het voetlicht te brengen met veel elan.

Het sloot ook landelijk aan bij de nieuwe koers van de PvdA.

Na een periode van herstel en restauratie onder wethouder Duimel was het tijd om de sociale vernieuwing aan te pakken en dat paste Jan als een handschoen. Jan was een echte aanpakker die ook anderen wist te inspireren om mee te doen en aan de slag te gaan. Zijn optreden in de raad vond hij minder belangrijk dan het contacten leggen en verbinding zoeken met de samenleving. Dat leverde dan weer input op voor zijn werk in de raad, waardoor het college de breed gedragen voorstellen van de PvdA-fractie moest volgen en niet andersom. Na als fractielid in de raad te hebben gewerkt (gezeten is niet van toepassing op Jan) werd hij in 1990 lijsttrekker en vervolgens wethouder.

Wethouder

Ook als wethouder zocht en vond Jan Bugter de samenwerking met nieuwe groepen in de samenleving, met opbouwwerkers, met jongeren, met ondernemers, met welzijnswerkers kortom een grote diversiteit van betrokken Deventenaren die aan de slag wilden.

Dat paste bij Jan. Voortvarend pakte hij zijn verantwoordelijkheid als wethouder op.

Jan was een echte netwerker en de tijdgeest hiep hem daarbij.

De Deventer Wijkaanpak komt uit zijn koker, Sociale Vernieuwing was het onderwerp en het ontwikkelen van Stadsvernieuwing, inclusief de aanpak van de verloederde grachtengordel, werd door hem voortvarend opgepakt.

In twee colleges op rij van 1990-1994 en 1994-1998 wist de Partij van de Arbeid onder de bezielende leiding van Jan de problemen op sociaal, economisch en fysiek gebied aan te pakken onder de kapstok van het toen unieke concept van de Deventer Wijkaanpak. Deze wijkaanpak bleek zeer succesvol en gaf bewoners zeggenschap over hun buurt en wijk door middel van beschikbaar stellen van wijkbudgetten.

Jan Bugter was ook de man achter Werk, Werk en Werk……. omdat hij altijd de mening was toegedaan dat zelfredzaamheid begint met het verdienen van je eigen brood (“ik ben van de Partij van de Arbeid”).

Het ontwikkelen van wat later de Melkertbanen zijn geworden zijn ontsproten aan de ideeën die Jan Bugter heeft over het hebben van werk en het inzetten van de mensen.

Als wethouder zette Jan zich ten zeerste in voor werkgelegenheid, hij wist ondernemers aan zich te binden middels het sociaaleconomisch offensief en woningcorporaties te binden aan een voortvarende stadsvernieuwing.

De ontwikkeling van Colmschate in samenwerking met het bedrijfsleven en een mooi nieuw winkelcentrum zijn initiatieven die goed wonen en werken in dat stadsdeel op de kaart hebben gezet waarbij Jan onvermoeibaar aan de slag was.

Sallcon

Na zijn afscheid in 1998 is Jan directeur bij Sallcon geworden waar hij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan zich wist te binden en bedrijven wist te interesseren voor deze doelgroep. De uitspraak win/win situatie is van toepassing op de manier van werken van Jan.

Het zelfvertrouwen dat de mensen bij Sallcon kregen door te werken in een goede werkomgeving met mogelijkheden en een goede sfeer zijn de verdienste van Jan die daarnaast ook altijd in was voor een supergezellig feestje waar artiesten als Karin Bloemen – een van zijn favorieten – en ook Jurgen Rayman en Ali B. optraden.

Maar ook hoort daar een zakelijke benadering bij: zijn inzet zorgde ervoor dat – dynamisch als hij was – Sallcon tot op de dag van vandaag een van de meest gezonde sociaal werkbedrijven van Nederland is. Sterker, daar waar andere gemeenten miljoenen moesten bijlappen, heeft recent nog in Deventer het college voorgesteld om miljoenen uit de reserves van Sallcon te halen, teneinde de financiën van de gemeente op te lossen!

Zonder Jan Bugter was die florissante positie ten dienste van de mensen, waarvoor we het willen doen als PvdA, niet mogelijk geweest.

Na zijn afscheid bij Sallcon is hij nog interim-directeur geweest bij MEE-Veluwe om deze organisatie te fuseren met MEE- IJsselovers, om deze organisatie voor te bereiden op de decentralisaties in de zorg. Ook dit is succesvol verlopen.

Jan Bugter en de PvdA

Jan is in 1981 lid geworden van de partij. Hij was daarvoor een tijd lid geweest van de PSP, misschien juist wel in het licht van Amsterdamse ervaringen. Dat was geen gemakkelijk moment. Het vechtkabinet Van Agt-Den Uyl was van start gegaan en de wind werd guur en rechts. Leden liepen weg bij de PvdA. En toen werd hij dus lid.

Hij was ook een van de mensen die op het befaamde WAO-congres in Nijmegen in 1992 de motie meeformuleerde, die de eenheid in de partij herstelde en de de basis vormde voor de latere opkomst van Wim Kok.

De waardering voor hem landelijk was voor een gewone Deventer wethouder enorm.

Wijkaanpak, de samenwerking zoeken met het bedrijfsleven, de Melkertbanen, de Raambuurt en de Vinexwijk Vijfhoek, ze werden allemaal als baanbrekend omarmd.

Met dank aan zijn grote liefde Sophie – zijn maatje door dik en dun.